فیلتر اولپا و فیلتر هپا از انواع فیلترهای هود لامینار هستند که در هود لامینار یا هود میکروبی تعبیه می ­شوند تا بسته به کلاس بندی هود لامینار، محیط آزمایشگاه، پرسنل و نمونه مورد مطالعه را از آلودگی هایی نظیر گرد و غبار و آیروسل ها حفظ کنند.

فیلتر هود لامینار و زمان تعویض آن

این نوع فیلتر ها(فیلتر هپا و اولپا) تقریبا شبیه به یکدیگر هستند و جنس یکسانی دارند ولی تفاوت هایی نیز در بین آن ها وجود دارد که در ادامه بیشتر به آن ها می پردازیم.

فیلتر هپا:

فیلتر HEPA که مخفف High-Efficiency Particulate Air است نوعی فیلتر هوا است که معمولا داخل هود­های لامینار قرار می­ گیرد. ورقه­ های داخل این فیلتر از جنس مواد پلیمری و الیاف تا شده و منظم هستند. دلیل تا خوردگی این ورقه ­ها این است که سطح تماس با هوا بیشتر شود تا عمل جذب و فیلتراسیون به صورت گسترده­ تر انجام شود. در لا به­ لای ورقه­ های فیلتر یک سری ورقه از جنس آلومینیوم نیز وجود دارد که توسط آن­ ها فیلتر الکتریکی صورت می­ گیرد.

در آزمایشگاه های میکروب شناسی در صورتی که روی میکروارگانیسم هاي خطرناك آزمایش انجام می شود، باید یک هود آزمایشگاهی مجهز به فیلتر هپا مخصوص تصفیه هوا براي جلوگیري از انتشار هواي آلوده در حین آماده سازي نمونه هاي توبرکولوز (سل) ، قارچی، ویروسی و باکتریایی در قسمت بالاي فضاي آماده سازي در نظر گرفته شود.

روش جذب فیلتر هپا:

فیلتر هپا ذرات معلق در هوا را با سه روش زیر جذب خود می­ کند:

• مسدود کردن (Interception)
• پراکندگی و انتشار (Diffusion)
• فیلتر و جذب ذرات به علت تراکم بافت الیافی (Impact)

باتوجه به کابرد های هود لامینار سه عامل ضخامت فیلتر، سرعت جریان هوا و قطر الیاف تشکیل دهنده فیلتر در جذب ذرات آلوده و آیروسل ­ها به وسیله فیلتر هپا تاثیر دارند.

فیلترهای هپا معمولاً در محیط ­هایی به کار می ­روند که حداکثر تراکم نسبی غبار در آن کمتر از 2 میلی گرم در هر متر مکعب از هوا ­باشد. هرچه کارایی فیلتر هپا در حذف ذرات ریز بیشتر باشد مقاومت بیشتری نیز در برابر عبور جریان هوا خواهد داشت.

اندازه­ متداول فیلتر­های هپا ۰.۶×۰.۶×۰.۲۵ متر است که برای جریان هوای ۰.۴ متر مکعب در ثانیه و افت فشار ۰.۵ تا ۱ اینچ آب طراحی شده است.

فیلترهای با کارایی بالا به طور معمول در بیمارستان­ ها، اتاق­ های ایزوله، صنایع دارویی و ساخت تراشه­ های کامپیوتری مورد استفاده قرار می ­گیرند.

فواید فیلتر هپا برای سلامت پرسنل

انواع هود لامینار بر اساس نوع فیلتراسیون و حفاظت از کاربر و محیط می توانند فواید زیر را داشته باشند:

• ضد آلرژی
• تقویت سلامت قلب و عروق
• محافظت ویروسی و تصفیه هوای تنفسی
• خواب بهتر و کاهش حملات آسمی
• کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه از طریق تنفس دود دست دوم

 تعویض فیلتر هپا در هود لامینار:

فیلترهای هپا به طور میانگین 3 سال یا 1500 ساعت عمر می کنند اما اگر در محیط آزمایش خود آلودگی مشاهده کردید ممکن است این فیلتر سوراخ شده باشد، و یا به دلیل وجود گرد و خاک بسیار در محیط دچار گرفتگی شده باشد که در این صورت باید سریعا اقدام به تعویض فیلتر هپا کرد.

فیلتر اولپا:

فیلتر اولپا در سال 1961 ارائه شد که دارای راندمان بالاتری نسبت به فیلتر هپا است و 99.99 درصد ذرات تا قطر 12 میکرومتر را جذب می­ کند.

فیلتر ULPA که مخفف Ultra-Low Particulate Air است از نظر ساختاری شبیه فیلتر هپا است یعنی همانند فیلتر هپا دارای ورقه­ هایی از جنس میکروفایبرگلاس به همراه فویل آلومینیومی جدا کننده است ولی تفاوت آن­ ها در این است که ورقه­ های به کار رفته در فیلتر اولپا از الیاف ظریف تری نسبت به فیلتر هپا تشکیل شده است.

بیشترین سرعت جریان هوای عبوری از این فیلترها ۲۵۰ اف‌پی‌ام است و افت فشار اولیه در جریان هوای ۳۴۰۰ متر مکعب در ساعت برای یک نمونه استاندارد از این فیلتر به ابعاد ۲۹۵×۶۱۰×۶۱۰ میلی متر برابر ۲۴۰ پاسکال است.

فیلتر اولپا قابلیت جذب بالاتری نسبت به فیلتر هپا دارد اما طول عمر آن کوتاه تر از فیلتر هپا است و همچنین در مقایسه با فیلتر هپا گران تر نیز هست.